Fibromiyalji : Vücutta görülen genel kas,yumuşak doku  ağrıları ve hassiyettir.

Fibromiyaljide sıklıkla tetik noktalar veya hassas noktalar olarak adlandırılan vücut alanları bulunur. Fibromiyalji noktaları, hafif basınç uygulamakla bile ağrıya neden olabilen 18 farklı alanı içerir. Bu noktalardan bazıları :

• Başın arkası
• Omuz üstleri
• Üst göğüs
• Kalçalar
• Dizler
• Dirsekler

Fibromiyalji noktaları artık tanı için odak nokta değildir. Bunun yerine, üç aydan fazla bir süredir devam eden yaygın ağrı varsa ve ağrıyı açıklayabilecek teşhis edilebilir bir tıbbi durum yoksa fibromiyalji tanısı konabilir.

Fibromiyalji nedenleri nelerdir? 

İnsanların fibromiyalji sendromunda kronik yaygın ağrılar yaşamalarına neden olan faktörler de halen tam olarak anlaşılamamıştır. Bazı teoriler çeşitli faktörlere bağlı olarak beynin ağrı eşiğini düşürdüğünü ve önceden acı vermeyen bir şeyin zaman içinde çok acı verici hale geldiğini belirtmektedir. Bir başka teoriye göre, vücuttaki sinirler ve reseptörler uyarılara daha duyarlı hale gelir. Bu bireylerin ağrı sinyallerine aşırı tepki verebilecekleri ve gereksiz ya da abartılı acılar hissetmeleri anlamına gelir.Beyin ve sinir sisteminin normal ağrı sinyallerini yanlış yorumlayarak aşırı tepki göstermesi beyindeki bir kimyasal maddedeki dengesizlikten kaynaklanabilir

Başlıca nedenelerin şu şekilde olabileceği düşünülmüştür.

• Enfeksiyonlar: Daha önceden geçirilmiş çeşitli enfeksiyon hastalıkları fibromiyaljiyi tetikleyebilir veya belirtileri kötüleştirebilir.
• Genetik faktörler: Fibromiyalji sıklıkla aile üyeleri arasında daha sıktır. Araştırmacılar, bazı genetik mutasyonların fibromiyalji gelişiminde rol oynayabileceğini düşünmektedir. Fakat hastalıkla ilgili genler henüz tanımlanmamıştır.
• Travma: Fiziksel ya da duygusal travma yaşayan insanlarda fibromiyalji ortaya çıkabilir. Rahatsızlık travma sonrası stres bozukluğu ile ilişkili bulunmuştur.
• Stres: Fiziksel ya da duygusal travma gibi bir stres kaynağı vücutta aylar veya yıllar boyunca devam eden uzun süreli etkilere yol açabilir. Stres, fibromiyaljiye katkıda bulunabilecek hormonal bozukluklarla ilişkili bulunmuştur.
• Kişilik yapısı: Daha çok hassas yapılı, mükemmeliyetçi ve olaylardan çabuk etkilenen kişilik yapısına sahip bireylerde görülür.

Nedenler net olmasa da, fibromiyalji atakları stres, fiziksel travma veya grip benzeri alakasız sistemik bir hastalığın sonucu olabilir. Beyin ve sinir sisteminin normal ağrı sinyallerini yanlış yorumlayarak aşırı tepki göstermesi beyindeki bir kimyasal maddedeki dengesizlikten kaynaklanabilir

Fibromiyalji için risk faktörleri nelerdir? 

Fibromiyalji kadınlarda erkeklere oranla daha sık görülür. Hastaların %80 ila 90’ı kadınlardan oluşur. Ailesinde fibromiyalji rahatsızlığı olan bireylerde hastalığın görülme sıklığı fazladır. Fibromiyalji bir artrit şekli olmasa da, lupus veya romatoid artrit gibi romatizmal bir hastalığa sahip olmak da hastalığa yakalanma riskini artırabilir.

Fibromiyalji atakları nasıl olur? 

Genellikle şiddetlenen ağrı ve artan yorgunluk fibromiyalji atağının ayırt edici özellikleridir. Atak sırasında kötü uyku kalitesi, karamsar olumsuz düşünceler, asit reflü gibi sindirim problemleri, kol ve bacaklarda şişkinlik, uyuşukluk ve karıncalanma gibi belirtilerde patlama görülür.

Fibromiyalji tanısı nasıl konur? 

Güncellenen tanı kriterlerine göre üç ay veya daha uzun süredir devam eden ve tıbbi nedene dayanmayan yaygın ağrı şikâyeti olan hastalara fibromiyalji tanısı konur. Fibromiyaljiyi tespit edebilen bir laboratuvar testi yoktur. Kan testileri diğer kronik ağrı nedenlerini dışlamak için kullanılabilir..Önce bu ağrılarınızın başka nedenlerle olup olmadığına baktırmak gerekir.

Fibromiyalji tedavisi nasıl yapılır? 

Fibromiyalji tedavisinin hedefi ağrıyı yönetmek ve yaşam kalitesini artırmaktır.

1)Beslenme :

Özel bir beslenme şekli vardır.Bu beslenme şekline antiinflamatuar beslenme diye adlandırılabilir.

Amaç: 

-Kişinin vücuduna aldığı toksik olabilecek besinleri kesmek 

-Kişiye ait ve hastalıkla ilişkili eksik mineralleri yerine koymak (Hastalarda kanda hen bazı değerler eksik çıkabilmekte bunların tamamlanması gerekmekte,hem de kişide bulunan krenik yorgunluk, uykusuzluk,enerji düşüklüğüne destek olucak besin destekleriyle desteklenilmektedir.Ayrıca inflamasyonu aaltmaya yönelik de besin desteği önerilmektedir)

-Beslenmemizde düzenlemeler yaparak,barsak sistemindeki mikroorganizma gerekirse bakteri yoğunluğunu da düzelterek barsak tamiri,barsak duvarı tamiri  yapmak ve toksik maddelerin barsaktan kana geçişinin önlenmesi

– Vücudun detoks kapasiyesini arttırmak,Karaciğeri desteklemek 

-Ağrıya neden olan sebzeleri beslenme programından çıkartmak 

-Çıkarılan besinlerin tekrar tanıtılması 

-Danışanın sağlıklı bir şekilde hayatını sürdürebilmesi için gereken beslenme düzeninin oluşturulması 

Beslenme ile danışanların ağrıları %90 oranında azaltılmaktadır.

Bu çalışmaların litaratüre girebilmesi için bu alanda daha çok çalışan uzmanlar ve daha çok iyileşen hastalar olması gerekmektedir. 

Biz danışanlarımızda bu etkiyi görmekte ve ağrısız hayata devam edebilmenin önemini bilmekteyiz. 

O nedenle bu beslenme şeklinin tam olarak yapılabilmesi için  danışanımızı yakın olarak takip etmekte her açıdan desteklemekteyiz. 

2)Yaşam Biçimi Değişikliği:

-Meditasyon

-Yoga

-Masaj

-Akapunktur 

-Fizik tedavi teknikleri 

-Egzersiz 

-Rahatlama teknikleri 

Fibromiyaljide egzersizin önemi ve fibromiyalji  egzersizleri nelerdir? 

Fibromiyalji belirtileri ve atakların kontrolünde egzersiz yapmak büyük fayda sağlar. Vücutta düzgün bir postür sağlayan, kasları kuvvetlendiren ve dayanıklılığını arttıran egzersizler fibromiyalji tedavisinin ayrılmaz bir parçasıdır. Egzersiz yapanlarda ağrı ve yorgunlukta hafifleme ve uyku problemlerinde düzelme olduğu görülür. Fakat yoğun egzersizler fibromiyalji belirtilerini daha kötü hale getirebilir. Bu nedenle fibromiyalji hastaları dikkatli olmalı, egzersiz yapmaya kendini çok zorlamadan hafif hareketlerle başlamalıdır. Öncelikle yürüyüş, yüzme, bisiklete binme gibi hafif aktiviteler yapılabilir. Zaman içinde kaslar geliştikçe daha uzun sürelerle aktiviteler planlanabilir ve daha farklı egzersizlere geçilebilir. Aerobik, germe ve güçlendirme egzersizleri kısa sürelerle başlanıp yavaş yavaş artırılabilir.

3)ilaç Kullanımı 

Fibromiyalji tedavisinde yaygın olarak kullanılan ilaçlar;

• Ağrı kesiciler: Doktorunuz tarafından ibuprofen veya asetaminofen gibi ağrı kesiciler önerilebilir. Aşırı ağrı durumlarında özel reçeteye tabi bazı ilaçlar da kullanılabilir. Yan etki ve bağımlılık riskini azaltmak için minimum dozlarda ve kısa sürelerle kullanılır.
• Antidepresanlar: Antidepresan ilaçlar bazen fibromiyalji ile ilişkili anksiyete veya depresyonu tedavi etmek için kullanılır. Bu ilaçlar ayrıca uyku kalitesini arttırmaya ve kronik ağrıları azaltmaya yardımcı olabilir.
• Antiepileptik ilaçlar: Bu ilaçlar epilepsiyi tedavi etmek için üretilmiştir ancak fibromiyaljili kişilerde belirtileri azaltmaya yardımcı olabilir. Bu grup ilaçların ağır yan etkileri nedeniyle mutlaka doktor kontrolünde kullanılması gerekir.

Fibromiyaljinin negatif etkilerinden  korunma yolları nelerdir? 

Fibromiyalji hayat kalitesini son derece olumsuz etkileyen bir rahatsızlıktır. Fibromiyalji ve negatif etkilerinden korunmak için;

1. Düzenli egzersiz yapmak
2. Düzenli ve yeterince uyumak
3. Çay, kahve gibi uyku düzenini bozabilecek içeceklerden kaçınmak
4. Stresli durum ve ortamlardan uzak durmak
5. ‘Sağlıklı beslenmek’
6. Düzenli olarak fizik tedavi, kaplıca tedavisi, masaj gibi uygulamalardan yararlanmak
7. Kendine zaman ayırmak, sevdiği arkadaşlarla vakit geçirmek ve hoşlandığı hobiler edinmek gibi yaşam tarzı değişiklikleri oldukça etkili yöntemlerdir. 

Sağlıklı, mutlu, hafif günler dilerim .

                                                                                                                                                      Diyetisyen Şule İskender Pekince